همه چیز درباره آزادسازی مدرک تحصیلی

مهاجرت تحصیلی یکی از روش‌های مورد علاقه افراد برای خروج از کشور است. شما می‌توانید مدارک تحصیلی خود در مقاطع قبلی را برای دانشگاه‌های مختلف ارسال کنید و برای دریافت پذیرش تحصیلی از دانشگاه مورد نظر خود اقدام کنید. دانشگاه مقصد مدارک شما را بررسی می‌کند و اگر شما شرایط مناسب را داشته باشید، می‌توانید برای دریافت ویزای تحصیلی اقدام کنید. یکی از مهم‌ترین مدارک برای دریافت ویزای تحصیلی، دانشنامه است که باید در کنار مدارک دیگری مانند ریز نمرات و سرفصل دروس آن‌ها را به سفارت و سازمان‌های مورد نیاز ارائه دهید. نکته مهم این است که شما باید مدرک تحصیلی خود را از دانشگاه دریافت کنید. در این مطلب درباره آزادسازی مدرک تحصیلی و روش های دریافت دانشنامه تحصیلی صحبت می‌کنیم.

آزادسازی مدرک تحصیلی چیست؟

بعد از اینکه شما درس خود را در دانشگاه تمام می‌کنید، به شما مدرک تحصیلی پایان دوره اعطا می‌شود. اگر دقت کرده باشید، می‌بینید که روی این مدرک، عبارت «موقت» درج شده است. بنابراین شما با مدرک موقت تحصیلی نمی‌توانید اپلای کنید و برای مهاجرت تحصیلی اقدام کنید. مدرک موقت تحصیلی فقط برای شاغل‌شدن در ایران، تحصیل در مقطع بالاتر و موارد مورد نیاز کاربرد دارد و ارزش ترجمه برای ارائه به دانشگاه‌های دیگر را ندارد. بنابراین شما باید برای اقدام به تحصیل در یک کشور خارجی، ابتدا دانشنامه اصلی خود را از دانشگاه مبدا دریافت کنید. اگر در دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم و نیز وزارت بهداشت و در مقطع روزانه درس خوانده‌اید، باید اصل مدرک تحصیلی خود را با طی‌کردن مراحل خاصی از دانشگاه دریافت کنید. 

دانشجویانی که در مقطع روزانه تحصیل کرده‌اند، از پرداخت شهریه به دانشگاه معاف بوده‌اند و دولت هزینه‌های تحصیل آن‌ها را پرداخت کرده است. به همین دلیل باید اصل مدرک تحصیلی خود را آزادسازی کنند. آزادسازی دانشنامه مراحل و روش‌های خاصی دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

این مطلب را هم بخوانید: تفاوت دانشنامه و گواهی موقت تحصیلی

روش های آزادسازی مدرک تحصیلی

آزاد سازی مدرک تحصیلی به این معنی است که شما باید با توجه به مراحلی که دانشگاه در نظر گرفته است، مدرک خود را دریافت کنید. اما اصل این مدرک به‌طور عادی به شما ارائه نمی‌شود. برای دریافت این مدرک راه‌هایی در نظر گرفته شده است که با آن‌ها آشنا می‌شویم.

آزادسازی مدرک تحصیلی با سابقه بیمه

همان‌طور که گفتیم دولت هزینه شهریه را برای دانشجویان روزانه پرداخت کرده است. بنابراین بعد از اتمام دوران تحصیل، این دانشجویان باید تعهد خدمت خود را انجام دهند. تعهد خدمت به اندازه سال‌های تحصیل است و شما باید به هر میزان که در مدرک موقت شما ذکر شده است، در کشور خدمت کنید تا بتوانید اصل دانشنامه را دریافت کنید. روش اصلی که برای آزادسازی دانشنامه وجود دارد ارائه سابقه بیمه است. شما باید به میزان سال‌های تحصیل خود سابقه بیمه داشته باشید و گزارش آن را به همراه مدارک مورد نیاز به دانشگاه خود ارائه کنید. 

سابقه بیمه برای گروه‌های مختلف از دانشجویان متفاوت است و بر همین اساس تعداد سال‌های تحصیلشان نیز با یکدیگر تفاوت دارد:

۱. ارائه سابقه بیمه به تعداد سال‌های تحصیل: دانشجویان پذیرفته شده منطقه یک، سهمیه آزاد، دانشجویانی که بدون کنکور وارد دانشگاه شده‌اند(مانند برگزیدگان المپیادهای بین‌المللی، جشنواره خوارزمی و استعدادهای درخشان)، سهمیه ایثارگران، خانواده شهدا، جانبازان، آزادگان و نهضت‌های سوادآموزی .

۲. ارائه سابقه بیمه دو برابر طول تحصیل: دانشجویان پذیرفته‌شده منطقه دو،سه، چهار، پنج، عشایر و مناطق محروم.

۳. ارائه سابقه بیمه سه برابر طول تحصیل: سهمیه‌های استانداری‌ها.

نکات مهم:

• سوابق بیمه باید مربوط به شغلی باشد که با رشته تحصیلی شما مرتبط است.
• بعد از گذراندن مدت تعهد خدمت، مدرک تحصیلی شما آزاد می‌شود.
• منطقه‌بندی و تفاوت در سال‌های خدمت برای دوره کارشناسی اجرا می‌شود.
• برای مقاطع ارشد و دکتری همه دانشجویان باید به تعداد سال‌های تحصیل سابقه بیمه ارائه دهند. 
• بیمه دوران تحصیل، جزو تعهد خدمت به شمار نمی‌رود. 

آزادسازی مدرک تحصیلی از طریق عدم کاریابی

اگر در طور مدت مشخصی نتوانید شغل مناسب، دارای بیمه و مرتبط با رشته تحصیلی خود را پیدا نکنید، راهی وجود دارد که بتوانید بدون انجام تعهد خدمت، آزادسازی دانشنامه خود را انجام دهید. برای این کار باید به یک موسسه کاریابی که وزارت علوم آن را تایید کرده است، مراجعه کنید و در این موسسه ثبت نام خود را انجام دهید. بعد از گذشت حداقل شش ماه اگر شغل مناسبی برای شما پیدا نشود، موسسه کاریابی نامه‌ای را به شما ارائه می‌دهد که می‌توانید آن را به دانشگاه محل تحصیل خود تحویل دهید.

نکات مهم:

• برای آزادسازی مدرک تحصیلی با عدم کاریابی نباید تا قبل از اقدام هیچ سابقه بیمه‌ای برای شما رد شده باشد.
• در حین تحصیل نمی‌توانید مدرک خود را با سابقه بیمه آزاد کنید.
• اگر دانشجوی انصرافی یا اخراجی هستید، نمی‌توانید آزادسازی مدرک با کاریابی را انجام دهید.

آزادسازی مدرک تحصیلی با پرداخت هزینه

اگر می‌خواهید آسان‌ترین راه را انتخاب کنید، بهتر است به این روش فکر کنید. البته یادتان باشد که این روش گران‌ترین روش نیز خواهد بود. شما می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای که وزارت علوم در نظر گرفته است، مدرک خود را آزادسازی کنید که به آن اصطلاحا خرید تعهد خدمت نیز می‌گویند. این روش در بین سه روشی که شرح دادیم، سریع‌ترین راه است و شما به‌راحتی می‌توانید مدرک تحصیلی خود را آزاد کنید. 

نکته مهم این است که هزینه آزادسازی اصل مدرک تحصیلی به گروه تحصیلی و نیز مقطع بستگی دارد. در واقع هزینه آزادسازی مدرک برای گروه‌های فنی و مهندسی، علوم پایه، علوم انسانی و هنر با یکدیگر تفاوت دارند. همچنین وزارت بهداشت  برای رشته‌های پزشکی، پیراپزشکی و رشته‌های زیرگروه علوم پزشکی نیز این روند را انجام می‌دهد.

نکات مهم:

• تا سال ۱۴۰۰ هزینه آزادسازی مدرک با توجه به سال ورودی دانشجو محاسبه می‌شود اما از سال ۱۴۰۱ در مصوبه‌ای اعلام شد که سال ورودی تاثیری در مبلغ پرداختی نخواهد داشت.
• هزینه‌ای که باید پرداخت کنید، حدودا معادل هزینه‌هایی است که یک دانشجوی شبانه در همان دانشگاه پرداخت می‌کند.
• واحدهای پیش‌نیاز و ترم‌های پایاین‌نامه در محاسبه هزینه‌ها در نظر گرفته نمی‌شوند.

مراحل آزادسازی مدرک تحصیلی

در سال‌های اخیر برای آزادسازی مدرک تحصیلی خود می‌توانید بسیاری از کارها را به‌صورت آنلاین و غیرحضوری انجام دهید. این موضوع کار شما را سریع‌تر و راحت‌تر پیش می‌برد. سامانه سجاد به شما کمک می‌کند تا این مراحل را به‌راحتی طی کنید.

۱. ابتدا باید به دانشگاه محل تحصیل خود مراجعه کنید و به‌طور کامل با صندوق رفاه دانشجویان و خود دانشگاه تسویه حساب خود را انجام دهید. سپس با مراجعه به اداره دانش‌آموختگان، هزینه‌های مورد نیاز برای صدور دانشنامه را پرداخت کنید. از این اداره باید یک کارنامه غیررسمی دریافت کنید تا مراحل بعدی را انجام دهید.

۲. در سامانه سجاد به آدرس www.portal.saorg.ir یک حساب کاربری بسازیپ و مشخصات خود را وارد کنید. نکته مهم این است که سیم‌کارت باید به نام خودتان باشد.

۳. مدارک مورد نیاز برای آزادسازی مدرک را در این سامانه آپلود کنید. کارت ملی، صفحات شناسنامه، مدرک موقت تحصیلی، کارت پایان خدمت یا برگه معافیت از جمله مدارکی هستند که باید اسکن آن‌ها را در سامانه بارگذاری کنید. 

۴. بعد از بارگذاری تمامی مدارک، باید به بخش «لغو تعهد آموزش رایگان» بروید و فرم‌های مورد نیاز را کامل کنید. در این قسمت باید کارنامه غیررسمی خود را نیز بارگذاری کنید. سپس درخواست خود را ثبت کنید.

۵. بعد از اینکه همه مراحل را تکمیل کردید، کد رهگیری در اختیار شما قرار می‌گیرد تا بتوانید وضعیت و روند درخواست خود را پیگیری کنید. 

۶. اگر بخواهید هزینه مدرک خود را پرداخت کنید، ابتدا درخواست شما به دانشگاه ارسال می‌شود و سپس شما باید هزینه را پرداخت کنید تا درخواست شما تایید نهایی شود. در غیر این صورت دانشگاه درخواست شما را به سازمان ارجاع می‌دهد.

هزینه آزادسازی مدرک تحصیلی

برای رشته‌های زیر نظر وزارت علوم در سال‌های قبل هزینه آزادسازی مدرک با توجه به سال ورودی دانشجو محاسبه می‌شد. برای مثال هزینه پرداختی دانشجوی ورودی ۱۳۸۹ با هزینه‌ یک دانشجوی ورودی سال ۹۲ متفاوت بود. اما از سال ۱۴۰۱ سال ورودی اهمیت خود را از دست داده است و هزینه‌های پرداختی برای آزادسازی مدرک تحصیلی بین تمامی ورودی‌ها یکپارچه شده است. همچنین باید بدانید که هزینه آزادسازی مدرک هر سال با توجه به تورم تغییر می‌کند. نکته دیگر این است که هزینه آزادسازی دانشنامه برای گروه‌های تحصیلی مختلف متفاوت است و میزان آن بستگی به رشته تحصیلی شما دارد. نکته مهم این است که هزینه آزادسازی مدرک برای رشته‌های زیر نظر وزارت بهداشت، همچنان با توجه به سال‌های تحصیل دانشجو و به‌صورت سالانه محاسبه می‌شود. بنابراین شما برای اطلاع از هزینه آزادسازی دانشنامه خود باید بر اساس مصوبه وزارت علوم و وزارت بهداشت عمل کنید.

سخن پایانی

یکی از قدم‌های مهم برای مهاجرت تحصیلی دریافت مدرک تحصیلی اصلی است. همان‌طور که گفتیم اگر در مقطع روزانه تحصیل کرده‌اید، باید برای دریافت دانشنامه خود مراحلی را طی کنید. اما اگر در دانشگاه‌های پیام نور، غیر انتفاعی و نیز در دوره‌های شبانه تحصیل کرده‌اید، نیازی به طی‌کردن این مراحل نخواهید داشت و فقط تسویه حساب با دانشگاه کفایت می‌کند. همچنین دانشجویان دانشگاه آزاد نیز بلافاصله بعد از اتمام تحصیل می‌توانند اصل مدرک خود را دریافت کنند. برای آزاد کردن مدرک تحصیلی روش‌های مختلفی وجود دارد که شما باید با توجه به زمان، بودجه و اولویت‌های خودتان راه مناسب را انتخاب کنید. یادتان باشد که بعد از دریافت این مدرک باید ترجمه رسمی دانشنامه را نیز در کنار سایر مدارک تحصیلی خود برای دریافت ویزای تحصیلی ارائه دهید. برای این کار باید به دارالترجمه رسمی معتبر و دارای مجوز مراجعه کنید.

سوالات متداول